Cách Thiết Lập DNS Vĩnh Viễn Trên Ubuntu (systemd-resolved + netplan)

Khi làm việc với máy chủ Ubuntu hiện đại (phiên bản 18.04 trở lên), bạn có thể gặp tình trạng DNS trong file /etc/resolv.conf cứ tự động trở về 127.0.0.53 hoặc DNS nhà mạng mà bạn không muốn. Điều này xảy ra vì Ubuntu sử dụng systemd-resolved và netplan để quản lý cấu hình mạng và DNS theo cách động, ưu tiên các cấu hình theo giao diện mạng (interface).

Vấn đề thường gặp

• Bạn chỉnh sửa trực tiếp file /etc/resolv.conf để đổi DNS, ví dụ sang Google DNS (8.8.8.8) hay Cloudflare (1.1.1.1).
• Một thời gian sau, file lại bị ghi đè tự động, hoặc DNS quay về mặc định của nhà mạng, hoặc 127.0.0.53 (systemd stub resolver).
• Bạn chỉnh file /etc/systemd/resolved.conf để đặt DNS, nhưng khi kiểm tra bằng resolvectl status thấy DNS theo interface mạng vẫn không đúng ý muốn.

Nguyên nhân

• systemd-resolved tạo một trình “stub resolver” trên 127.0.0.53, nó đứng giữa ứng dụng và DNS thực sự.
• netplan (cấu hình mạng mặc định Ubuntu mới) có thể cấu hình riêng DNS cho từng interface, ghi đè cấu hình global trong resolved.conf.
• DHCP hoặc cấu hình cứng trong netplan vẫn chỉ định DNS nhà mạng, làm DNS bị thay đổi liên tục.

Cách khắc phục và thiết lập DNS vĩnh viễn

1. Cấu hình DNS global cho systemd-resolved

Chỉnh sửa file:

sudo nano /etc/systemd/resolved.conf

Thêm hoặc sửa phần:

[Resolve]
DNS=8.8.8.8 1.1.1.1
FallbackDNS=9.9.9.9

Khởi động lại dịch vụ:

sudo systemctl restart systemd-resolved

2. Sửa cấu hình DNS cho từng interface trong netplan

Mở file netplan, ví dụ:

sudo nano /etc/netplan/01-netcfg.yaml

Tìm phần nameservers trong interface của bạn (ví dụ ens18 hoặc eth0), sửa thành:

nameservers:
  addresses:
    - 8.8.8.8
    - 1.1.1.1
    - 9.9.9.9

Nếu có cấu hình gateway6, thay bằng cấu hình routes cho IPv6:

routes:
  - to: 0.0.0.0/0
    via: <IPv4 gateway>
    on-link: true
  - to: ::/0
    via: <IPv6 gateway>
    on-link: true

Áp dụng cấu hình netplan:

sudo netplan apply

3. Sửa quyền file netplan

Đảm bảo file cấu hình netplan không có quyền truy cập quá rộng:

sudo chmod 600 /etc/netplan/01-netcfg.yaml

4. Kiểm tra trạng thái DNS

Dùng lệnh:

resolvectl status

Bạn sẽ thấy DNS toàn cục và DNS trên interface đều đúng theo cấu hình bạn mong muốn.

Lời kết

Thiết lập DNS đúng cách giúp bạn:

• Tránh DNS bị ghi đè bởi DHCP hoặc dịch vụ mạng khác.
• Tăng tốc độ truy vấn DNS và độ ổn định hệ thống.
• Giữ cho các dịch vụ trên máy chủ chạy ổn định mà không bị lỗi mạng liên quan DNS.

Nếu bạn làm theo các bước này, DNS trên Ubuntu sẽ được thiết lập vĩnh viễn, chính xác và dễ bảo trì.